Ethereum, geliştiricilerin merkeziyetsiz uygulamalar (DApp’ler) geliştirip kullanıma sunmalarına olanak tanıyan ilk açık kaynaklı projelerden biriydi. Ethereum ağının birçok olumlu yanı olsa da mimarisi bazı zorlukları beraberinde getirmektedir. Örneğin ağ, yoğun zamanlarda darboğaz yaşamaya eğilimlidir.
Sonuç olarak işlem ücretleri ve bekleme süreleri nispeten yüksek olabilir. Bu durum, ERC-20 (Ethereum 20. Talep Yorumu) tokenlerinin ortaya çıkmasına neden oldu. Bu token standardı, verimliliği artırmak ve Ethereum blok zincirini geliştirmeyi kolaylaştırmak için tasarlandı.
Genel Bakış
ERC-20, bir Ethereum tokeninin izlemesi gereken kuralları tanımlayan bir standarttır. Bu standart, varlığın merkeziyetsiz uygulamalar ve Ethereum ağındaki diğer ilgili ürün ve hizmetlerle birlikte çalışabilmesini sağlar.
Bu token standardı, ağdaki geliştiriciler için geliştirme aşamasını kolaylaştırmaya yardımcı olur.
ERC-20 tokenleri, bir akıllı sözleşmenin önceden programlanmış koşulları karşılandığında oluşturulur ve çıkarılır.
ERC-20 token standardı birlikte çalışabilme olanağının yanı sıra güvenliği ve şeffaflığı da destekler, son derece likittir ve belirli kullanım durumları için özelleştirilebilir.
ERC-20’nin sınırlı esneklik, nispeten yüksek işlem ücretleri, genel kabul görmeme ve alım sorunları gibi belirli kısıtları vardır.
ERC-20 Tokeni Nedir?
ERC-20 tokenleri, Ethereum blok zincirinde bulunan değiştirilebilir dijital tokenlerdir. Bu teknik standart, geliştiricilerin Ethereum üzerinde token oluşturmasına ve dağıtmasına olanak tanıyarak blok zincirinde akıllı sözleşmeler geliştirilmesine yardımcı olur. ERC-20 token standardı, geliştiricilerin oluşturulan ve daha sonra kullanıma sunulan tokenlerin uyumlu olduğundan emin olmak için takip etmeleri gereken bir dizi kuraldır. Bu da kullanıcıların ve geliştiricilerin Ethereum ağındaki herhangi bir hizmet, uygulama veya protokolde aktif katılımcı olmalarına olanak tanır.
Her ERC-20 tokeni ekosistem içindeki amacına hizmet eder ve Ethereum ağı içinde takas edilebilir. Bu token standardının oluşturulması, geliştirme aşamasını kolaylaştırarak token geliştiricilerinin uygulamalar ve tokenler arasında etkileşim kurmasına yardımcı oldu.
ERC-20 Token Standardının Geçmişi
ERC-20 tokenleri fikrini ortaya ilk kez Fabian Vogelsteller atmıştı. Teklifi Ethereum’un GitHub sayfasından göndermişti. Bunu “Ethereum Talep Yorumu” (Ethereum Request Comment) olarak etiketlemiş ve sayfadaki 20. yorum olduğu için “20” numarayı vermişti. Ethereum geliştirici topluluğunun onayının ardından, Vogelsteller’in teklifi “Ethereum Gelişim Teklifi (EIP-20)” adı altında uygulandı. Ancak bu teklif ERC-20 olarak biliniyor.
Teklifin 2015 yılında uygulanmasından bu yana, Ethereum blok zincirinde tasarlanan akıllı sözleşme tokenleri bu yönergelere uymalıdır.
ERC-20 Tokenleri Nasıl Çalışır?
ERC-20 token standardı, belirli koşullar karşılandığında mekanik olarak yerine getirilen akıllı sözleşmelerle veya önceden ayarlanmış anlaşmalarla çalışacak şekilde tasarlanmıştır. Ethereum Sanal Makinesi (EVM) tarafından etkinleştirilen akıllı sözleşmeler, otomatlara benzer. Bunlar belirli durumlarda önceden belirlenmiş eylemleri üstlenmek üzere programlanmıştır. ERC-20 tokenleri de bu şekilde çalışır.
Talimatlar veya yönergeler takip edildiğinde, ERC-20 tokenleri oluşturmak ve çıkarmak mümkündür. Bunlar değiştirilebilir ve bir token diğerine eşittir. Bu tokenler, yalnızca varlıkların sorunsuz bir şekilde değiş tokuş edilmesine izin vermekle kalmaz, aynı zamanda sahiplerine yönetişim hakları da verir. Tokenler ayrıca ağ operasyonlarını desteklemek için stake edilebilir ve stake edenlere ek token şeklinde ödül sunabilir. Bu da pasif getiri fırsatı sunar.
ERC-20’nin Ethereum Ağına Faydaları
ERC-20 token standardının kullanıma sunulması, Ethereum ve kripto para piyasasında oyunun kurallarını değiştiren bir gelişmedir. ERC-20 tokenlerinin avantajlarından bazıları şunlardır:
Birlikte Çalışabilirlik
Birlikte çalışabilirlik, kripto sektöründe önemli bir noktadır. Varlıkların birden fazla zincirde rahatça değiş tokuş edilememesi, transfer sürecini son derece karmaşık hâle getirerek blok zincirinin küresel çapta benimsenmesini engellemektedir. ERC-20, yönergeleri izleyen tokenlere iletişim kurma ve varlıkları zahmetsizce takas etme imkânı verir. Belirli bir proje için bir ERC-20 tokenine sahipseniz, bunu başka bir projedeki diğer bir tokenle rahatlıkla değiştirebilirsiniz.
Birlikte çalışabilirlik beraberinde iletişimi, daha hızlı token transferlerini ve uygun maliyetli bir token takas sürecini getirir.
Gelişmiş Güvenlik
ERC-20 tokenlerinin tümü aynı talimatlara bağlı kaldıklarından ve Ethereum üzerine inşa edildiklerinden; ağın merkeziyetsizlik, değişmezlik ve şeffaflık gibi güvenlik özelliklerinden yararlanırlar. Bu güvenlik özellikleri, kötü niyetli kullanıcıların token arzını, transferlerini, çekim işlemlerini veya doğrulama sürecini kontrol etmesini önlemeye yardımcı olur.
Şeffaflık
Blok zincirinde olduğu gibi, ERC-20 tokenlerinin altında yatan teknoloji de şeffaftır. Tüm ERC-20 işlem ayrıntıları Ethereum blok zincirine kaydedilir ve bu da token hareketlerini kolayca izlemenizi mümkün kılar.
Bu arada, token standardı, işlemlerin ve tokenlerin gerçekliğini belirlemeye yardımcı olarak token sahiplerine ve geliştiricilere daha yüksek derecede güvenlik sağlar.
Yüksek Likidite
Yüksek likidite, ERC-20 tokenlerinin merkezi ve merkeziyetsiz borsalarda alınıp satılabileceği anlamına gelir. Bu kullanım olanağı, bu tokenleri kripto piyasasının değişken doğasından kâr etmeye hevesli yatırımcılar için önemli bir tercih hâline getirmektedir.
Özelleştirme ve Kullanım Kolaylığı
Token geliştiricileri veya tasarımcıları, tokenleri belirli amaçlara hizmet etmek ve bunları karşılamak için özelleştirebilir. Toplam token arzını ayarlayabilir, tokenlere benzersiz işlevler ekleyebilir, ondalık puanlar ayarlayabilir ve bir sembol seçebilirler.
ERC-20 tokenleri sorunsuz bir şekilde özelleştirilebilmelerine ek olarak son derece kolay bir şekilde kullanılabilir. Bu tokenler MetaMask ve MyETherWallet gibi araçlarla oluşturulabilir ve kolayca yönetilebilir. Ekosistem içinde yeniliği teşvik eden basitlik ve olağanüstü kullanım olanakları, bu tokenleri kullanıcılar ve geliştiriciler için erişilebilir kılar.
ERC-20 Token Standardının Eksileri
Sınırlı Esneklik
ERC-20 token standardı, uyumluluğu ve kararlılığı artırmayı amaçlamaktadır. Ancak bu standart aynı zamanda işlevsellik seviyelerini de sınırlar. Örneğin, ERC-20 tokenleri belirli karmaşık görevleri tamamlayamaz. Bu durum, tokenleri için ek bir esneklik seviyesi gereken geliştiricilerde önemli bir endişe yaratmaktadır.
Yüksek İşlem Ücretleri
ERC-20 tokenleri ile işlem yapmak pahalı bir iş olabilir. Herhangi bir işlem başlatıp tamamlamak için gas ücreti gerekir ve Ethereum ağının durumuna bağlı olarak bu gas ücretleri ortalama bir kullanıcı için çok yüksek olabilir. Gas ücretlerindeki dalgalanmalar, işlemlerin tam maliyetini tahmin etmeyi son derece zorlaştırarak özellikle düşük gelirli yatırımcılar için bu tokenlere sahip olma ve işlem yapma isteğini ortadan kaldırır.
Genel Kabul Görmeme
Her kripto borsası ERC-20 tokenlerini kabul etmeyebilir. Bu token standardı büyük destek almış olsa da bazı borsalar bu tokenleri platformlarında kabul etmez veya listelemez, bu nedenle tokenin likiditesini sınırlar.
Alım Sorunları
ERC-20 tokenleriyle ilgili bir diğer zorluk da bu token standardı için tasarlanmamış akıllı sözleşmelerdir. Bir kullanıcı, bu tokenleri işleyemeyen bir akıllı sözleşmeye ERC-20 tokeni gönderirse tokenlerin kalıcı olarak kaybolma olasılığı vardır. Bu durum bazı alıcı sözleşmelerin ERC-20 tokenlerini tanımaya veya yanıt vermeye programlanmamış olması nedeniyle gerçekleşir. ERC-20 standardı da gelen tokenleri sözleşmelere bildiremez.
Popüler ERC-20 Tokenleri
Fabian Vogelsteller’dan gelen ERC-20 teklifinin uygulamaya konmasından bu yana, piyasada bu tokenlerin akınına tanık olduk. En popüler ERC-20 tokenlerinden bazıları şunlar:
Tether (USDT)
Tether’in USDT adlı tokeni, ERC-20 token standardıyla Ethereum blok zincirinde çalışan bir sabit coindir. İşlemlerin daha hızlı ve ucuz olmasını sağlamak için tasarlanmıştır. Tether web sitesine göre bu token, 1:1 oranında ABD dolarına sabitlenmiştir.
Ekip, tokene eşdeğer bir miktarı ayrı ve güvenli bir hesapta ABD doları cinsinden tutarak bu oranı elde ettiğini iddia eder. Borsalar arasında para taşımak için kullanılan bu token, merkezi borsalarda en popüler işlem çiftlerinden biri hâline gelmiştir.
Uniswap (UNI)
Uniswap, Ethereum ağında bir ERC-20 tokeniyle çalışan merkeziyetsiz bir kripto borsasıdır (DEX). $UNI bir ERC-20 tokenidir ve DEX’in yerel birimidir. Uniswap’ın otomatik piyasa yapıcı (AMM) modeliyle desteklendiğinden de bahsetmek gerekir.
Merkezî borsaların aksine, Uniswap’ta emir defteri veya al-sat işlemlerini ayarlayan merkezî bir yapı yoktur.
Maker (MKR)
Maker, Ethereum blok zinciri üzerindeki açık kaynaklı bir protokol olan MakerDAO’nun yerel yönetişim tokenidir. MakerDAO, MKR token sahipleri tarafından yönetilir ve bu kişiler ayrıca Maker Protocol’ü yönetmekle de sorumlu olurlar. Protokol, kullanıcıların ABD dolarına yumuşak bir şekilde sabitlenmiş, fiyat istikrarlı bir merkeziyetsiz para birimi olan Dai’yi oluşturmasına olanak tanıyan merkeziyetsiz bir uygulamadır. MKR sahipleri, yürütme oylaması ve idare anketini içeren bir süreç olan bilimsel idare aracılığıyla projeyi yönetir. Şu anda, bir oylama sözleşmesinde kilitli bir MKR tokeni bir oya eşdeğerdir.
Binance (BNB)
BNB bir ERC-20 tokeni olmasının yanı sıra saygın Binance merkezi borsasının yerel tokenidir. BNB, Binance ekosisteminde çeşitli amaçlara hizmet eder. BNB tokenin artan popülaritesi, çeşitli merkeziyetsiz ve merkezi borsalarda daha fazla kullanılmasını ve kabul görmesini sağlamıştır.
Diğer ERC token standartları
ERC-20, en popüler token standardıdır. Bununla birlikte, daha az öne çıkan başka standartlar da vardır. Bunlar arasında aşağıdakiler yer alır:
ERC-165: Bu standart, bir sözleşmenin bir arayüzü destekleyip desteklemeyeceğini onaylamak için tasarlanmıştır. Bu nedenle ERC-165, farklı akıllı sözleşmeler arasındaki etkileşimleri destekler.
ERC-621: Bu standart, yetkili proje üyelerinin varlıklar serbest bırakıldıktan sonra token arzını ayarlamalarına olanak tanır. ERC-621 aracılığıyla arza yeni tokenler eklenebilir veya tokenler yakılabilir ya da arzı azaltmak için kaldırılabilir.
ERC-777: ERC-777 standardı, bir kullanıcının özel anahtarları eksikse acil kurtarma seçeneği sunar. Ayrıca işlemlerin gizliliğini ve anonimliğini artırır.
ERC-721: Bu standart değiştirilemez tokenler (NFT’ler) çıkarmak için tasarlanmıştır. ERC-20 tokenleri değiştirilebilir olmaları nedeniyle değiştirilemez varlıklar çıkaramadığından, ERC-71 buna bir alternatif olarak önerildi.
ERC-223: ERC-223 standardı, yanlış adrese gönderilen tokenlerin kaybedilmesine uygun bir çözüm olarak önerildi. ERC-223 standardı, yanlış adreslere gönderilen tokenleri almanıza olanak tanır.
ERC-1155: Bu token standardı, geliştiricilerin daha verimli transfer tokenleri oluşturmalarına ve kullanıma sunmalarına olanak tanır. ERC-1155, işlem ücretlerinde yüzlerce dolar tasarruf sağlar. Bu standart, NFT'ler ve fayda tokenleri ile de uyumludur.
Sonuç
ERC-20 token standardının kullanıma sunulması, ağdaki gelişmeleri kolaylaştırmaya yardımcı olduğu için Ethereum ağı için dikkate değer bir adım oldu. Ethereum’da zaman zaman karşılaşılan darboğazları ortadan kaldırma ve nispeten yüksek işlem ücretlerini azaltma amacıyla doğan ERC-20, ağda birlikte çalışabilme olanağını artırarak Ethereum ve diğer zincirler için yeni gelişim fırsatlarının önünü açıyor.
ERC-20 bağımsız bir token standardı olmayıp bunun yerine, ağı kendi yöntemleriyle geliştirmeyi hedefleyen diğer birçok standartla da uyumludur. Daha fazla Ethereum standardı keşfetmek istiyorsanız ERC-4337 ve hesap soyutlama, hesap soyutlamayı daha da geliştirmek için tasarlanan ERC-7579 ve NFT’lerin işlevselliğini daha da genişleten ERC-6551 standartlarıyla ilgili rehberlerimizi de inceleyin.
